آشنایی با مدیریت منابع انسانی
•
مقصود از مدیریت منابع انسانی سیاست ها و اقدامات موردنیاز برای اجرای بخشی از وظیفه مدیریت است که باجنبه هایی از فعالیت کارکنان بستگی دارد، به ویژه برای کارمندیابی، آموزش دادن به کارکنان، ارزیابی عملکرد، دادن پاداش و ایجاد محیطی سالم و منصفانه برای کارکنان سازمان.
مدیریت امور کارکنان حوزه ای است که به اندازه حوزه مدیریت قدمت دارد اما به طور طبیعی دستخوش تغییر و تکامل شده است. نقطه عطف این تغییر و تکامل جایی است که به جای مدیریت کارکنان، مدیریت منابع انسانی مطرح می شود. مدیریت منابع انسانی علاوه بر دارا بودن مبانی و مفاهیم مدیریت کارکنان، رویکردهای کلی تر و جدیدتری را در مدیریت نیروی انسانی در نظر می گیرد.
تعریف مدیریت
مدیریت، روشی است برای به کار بستن منابع مادی و انسانی که در برنامه ریزی، سازماندهی، به کارگیری تمام منبع ها و دارایی ها، راهنمایی و کنترل است که برای رسیدن به هدف های سازمانی و بر پایه برنامه تصمیم گیری های درست انجام می گیرد.
مدیریت منابع انسانی چیست ؟
مدیریت منابع انسانی با مدیریت انسان ها هم خوانی دارد. مدیریت منابع انسانی دارای تصمیم گیری های مدیریتی و انجام به کارگیری هایی است که بر روی حقیقت های ارتباط میان یک سازمان و کارمندان می باشد بر روی منابع انسانی اثر گذار است. به عبارتی ساده تر؛ مدیریت منابع انسانی، در جهت کسب رضایت کارکنان و تامین اهداف سازمانی، سیاست گذاری، برنامه ریزی و فعالیت نماید.
واحد مدیریت منابع انسانی
واحد مدیریت منابع انسانی، از میان وظایف مختلف مدیریتی، مسئولیت کلیه فعالیت‌ها و خط مشی های مربوط به کارکنان سازمان را بر عهده دارد. به طور دقیق‌تر : جذب همکاران جدید، آموزش همکاران، ارزیابی عملکرد کارکنان و پاداش دادن به آنها و به طور خلاصه ایجاد محیطی سالم و منصفانه برای کارکنان.
اگر بخواهیم تعریفی مفهومی‌تر از وظیفه واحد مدیریت منابع انسانی داشته باشیم می‌توان چنین گفت:
واحد مدیریت منابع انسانی قرار است کمک کند تا سازمان، در افق زمانی بلند مدت، با کمترین هزینه، حداکثر کارایی را از کارکنان برای حرکت در راستای اهداف استراتژیک سازمان، کسب نماید.
اهمیت مدیریت منابع انسانی
مدیریت منابع انسانی سلاح کلیدی سازمان‌ها برای رسیدن به رقابت تحولات عصر جهانی شدن و توسعه‌ی سریع تکنولوژی است. امروزه مدیریت منابع انسانی از اهمیت بسیار بالائی برخوردار شده و وجود آن برای تحقق اهداف سازمان، ضروری می باشد.
مدیریت منابع انسانی مواردی را در خود پوشش می دهد این نوع موارد شامل منابع انسانی ، مالی، مادی و دیگر منابعی است که تشکیل دهنده آن هستند. در قدیم وظیفه نیروی انسانی در سازمان به مسئولیت اداره آمار و امور اداری نیز به دوش کشیده شد. به همین دلیل اجرا کننده انسانی و تصویر ویژه ای به شخص و به علت این که یک منبع راهبرد سطح بالایی را نیز تا به الان داشته است به همین علت ، سبب شده است تا جایی که در تفکر سازمانی سطح بالایی از سازمان به اندازه ضروری ترین منبع و دارایی برای سازمانی به حساب می آید.
اهداف مدیریت منابع انسانی
مدیریت منابع انسانی دارای تصمیم هایی است که تمام کارکنان سازمان آن را می گیرند :
- تشکیل نیروی انسانی با مقدار هزینه موجود
- آموزش های لازم درباره توانایی و استعدادهای آن ها
- ایجاد روابط مناسب با کارمندانی که از نظر کار دارای توانایی بالایی هستند
- تدوین نیازهای مالی برای ایجاد هدف های میان آن ها و سازمان ، و دیگر سازمان هایی که تلاشی برای بهتر شدن خود نمی کنند از میدان به دور شوند.
1- هدف اجتماعی
احساس مسئولیت در مقابل نیاز های جامعه و ایجاد اعتبار برای سازمان و کارکنان آن در جامعه
2- هدف سازمانی
احساس مسئولیت در مقابل اهداف سازمانی و حداکثر استفاده از تخصص و تعهد نیروهای انسانی در نیل به این اهداف
3- هدف وظیفه ای
احساس مسئولیت در مقابل وظایف و مسئولیت هائی که به عهده واحد امور اداری سازمان گذاشته شده است.
4- هدف اختصاصی
احساس مسئولیت در مقابل اهداف شخصی کارکنان شاغل در سازمان.
وظایف مدیریت منابع انسانی
الف) وظایف و مسئولیت های عمومی مدیریت منابع انسانی به شرح زیر می باشند؛
- برنامه ریزی
- سازماندهی
- هدایت و رهبری
- نظارت و کنترل
ب) وظایف و مسئولیت های اختصاصی مدیریت منابع انسانی :
- جذب و گزینش
- آموزش و توسعه منابع انسانی
- طراحی سیستم های حقوق و دستمزد
- شناخت استعدادها، علائق،انگیزه ها و شخصیت نیروهای انسانی از طریق ایجاد ارتباطات انسانی
- انجام اقدامات مربوط به نگهداری تن و روان منابع انسانی
- انجام اقدامات مربوط به فعل و انفعالات و جابجائی های پرسنلی
- انجام اقدامات مربوط به نظم و انظباط و رسیدگی به شکایات
- ارزشیابی شایستگی کارکنان
- برنامه ریزی نیروی انسانی
- انجام اقدامات مربوط به از کار افتادگی،بازنشستگی و مستمری بگیران
مدیریت منابع انسانی در سازمان های ایرانی
این که چقدر نقش یک مدیریت منابع انسانی می توانند در موفقیت و بهبود عملکرد کارکنان سازمان ها پررنگ باشد و حضور مدیران منابع انسانی چه اتفاقی را در راستای این موفقیت رقم می زند، سوالی است که ذهن بسیاری از مدیران کسب و کارهای بزگ و کوچک را به خود مشغول می کند.
بی شک دنیای کنونی، دنیای سازمان ها است و متولیان این سازمان ها انسان ها هستند. انسان هایی که در کالبد سازمان روح می دمند، آن را به حرکت درمی آورند و اداره می کنند. سازمان ها بدون وجود نیروی انسانی نه تنها مفهومی ندارند، بلکه اداره آنها نیز میسر نخواهد بود. حتی با وجود فن آورشدن سازمان ها و تبدیل آن ها به توده ای از سخت افزار، همچنان نقش انسان به عنوان عاملی حیاتی و راهبردی در بقای سازمان، کاملاً مشهود است. براین اساس منابع انسانی ارزشمندترین منبع سازمان های امروزی به شمار می آیند چراکه به تصمیمات سازمانی شکل داده، مسایل و مشکلات سازمان را حل نموده و بهره وری را عینیت می بخشند. افزایش بهره وری سازمان ها و توسعه روزافزون آنها مستلزم رشد و بهره وری کارکنان و نیز تقویت نیروی انگیزش آنان می باشد. برخی اندیشمندان دانش مدیریت، از انگیزش به عنوان موتور محرک یا نیروی پیشبرنده انسان، یادکرده اند.