ایمنی و بهداشت کار
•
در محیط های صنعتی با وجود ماشین آلات و ابزار فراوان ، غالبا کارگران در معرض مخاطرات مختلف قرار دارند. با توسعه تکنولوژی و افزایش کاربرد ماشین در امر تولید نیز احتمال مخاطرات و حوادث در این گونه محیط ها زیاد تر می شود. سوانح در کارخانجات ممکن است باعث نقص عضو یا فوت افراد شود که به سهولت وسرعت قابل جبران نیست و برای سازمان فقدان یک متخصص که سالها برای تربیت او سرمایه و وقت مصرف شده است، زیان سنگینی به شمار می آید .
در سازمان های تولیدی که اصول و موازین (ایمنی و حفاظت فنی) مراعات نمی شود، روحیه کارکنان نیز ضعیف و متزلزل است و کمتر امکان دارد کارگر خوب و طراز اول در خدمت چنین سازمانهایی مشغول به کار باشد. بنابراین اجرای تدابیر و برنامه هایی به منظور ایمنی و حفاظت فنی کارکنان، در درجه اول اهمیت، در راستای تأمین و نگهداری نیروی انسانی، قرار دارد. در عین حال، صرف هزینه و تخصیص اعتبار در برنامه های سازمان، به منظور ابداع تدابیر و استقرار وسایل جهت جلوگیری از حوادث، در مقابل منافع حاصل از آن، اندک و ناچیز به شمار می رود .
حفاظت اصولاً ایمنی، حفاظت فنی و بهداشت صنعتی رشته وسیع و گسترده ای است که تحت عنوان به مجموعه تدابیر، اصول و مقرراتی گفته می شود که با به کار گرفتن آنها بتوان نیروی انسانی و صنعتی سرمایه را در مقابل خطرات مختلف و محتمل در محیطهای صنعتی به نحو مؤثری حفظ و حراست کرد و یک محیط کاری بی خطر و سالم جهت افزایش کارایی کارکنان به وجود آورد.
ایمنی و بهداشت از دیدگاه قانون کار
موادی از قانون کار جمهوری اسلامی ایران مصوب 1369
ماده 1
کلیه کارفرمایان ، کارگران ، کارگاه ها، مؤسسات تولیدی ، صنعتی ، خدماتی و کشاورزی مکلف به تبعیت از این قانون می باشند .
ماده 2
کارگر از لحاظ این قانون کسی است که به هر عنوان در مقابل دریافت حق السعی اعم از مزد، حقوق، سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار می کند .
ماده 3
کارفرما شخصی است حقیقی یا حقوقی که کارگر به درخواست و به حساب او در مقابل دریافت حق السعی کار می کند ، مدیران و مسئولان و بطور عموم کلیه کسانی که عهده دار اداره کارگاههستند ،نماینده کارفرما محسوب می شوند و کارفرما مسئول کلیه تعهداتی است که نمایندگان مذکور در قبال کارگر به عهده می گیرند. در صورتیکه نماینده کارفرما خارج از اختیارات خود تعهدی بنماید و کارفرما آن را نپذیرد، در مقابل کارفرما ضامن است.
ماده 4
کارگاه محلی است که کارگر به درخواست کارفرما یا نماینده او در آنجا کار می کند: از قبیل موسسات صنعتی ،کشاورزی ، معدنی ،ساختمانی،ترابری، مسافربری، خدماتی ، تجاری ،تولیدی ، اماکن عمومی و امثال آنها. کلیه تاسیساتی که به اقتضای کار متعلق به کارگاه اند از قبیل نمازخانه ، ناهارخوری،تعاونی ها ، شیرخوارگاه، مهد کودک، درمانگاه، حمام ، آموزشگاه حرفه ای ، قرائت خانه، کلاس سوادآموزی و سایر مراکز آموزشی و اماکن مربوط به شورا و انجمن اسلامی و بسیج کارگران، ورزشگاه و وسایل ایاب و ذهاب و نظایر آنها جزء کارگاه می باشند .
ماده 5
کلیه کارگران ، کارفرمایان و نمایندگان آنان و کارآموزان و نیزکارگاهها، مشمول مقررات این قانون می باشند .
ماده 85
رعایت دستور العملهایی که از طریق شورای عالی حفاظت فنی )جهت تأمین حفاظت فنی ( و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی )جهت جلوگیری از بیماریهای حرفه ای و تامین بهداشت کار و کارگر و محیط کار ( تدوین می شود، برای کلیه کارگاهها ،کارفرمایان ، کارگران و کارآموزان الزامی است .
ماده 87
اشخاصی که بخواهند کارگاه جدیدی تأسیس نمایند یا کارگاه موجود را توسعه دهند مکلفند بدوا برنامه کار و نقشه های ساختمانی و طرح های مورد نظر را از لحاظ پیش بینی در امر حفاظت فنی و بهداشت کار برای اظهار نظر به وزارت کار و امور اجتماعی ارسال نمایند .
بهره برداری از کارگاه ها :
منوط به رعایت مقررات حفاظتی و بهداشتی خواهد بود .
رعایت مقررات حفاظتی و بهداشتی مستلزم داشتن برنامه های ایمنی و بهداشت شغلی می باشد.
ماده 89
کارفرمایان مکلفند پیش ازبهره برداری ازماشین ها، دستگاه ها، ابزار و لوازمی که آزمایش آنها مطابق با آئین نامه های مصوب شورای عالی حفاظت فنی ضروری شناخته شده است، آزمایش های لازم را توسط آزمایشگاه ها و مراکز مورد تایید شورای عالی حفاظت فنی انجام داده و مدارک مربوطه را حفظ و یک نسخه ازآنها را برای اطلاع به وزارت کار و امور اجتماعی ارسال نمایند .
ماده 91
کارفرمایان و مسئولان کلیه واحدهای موضوع ماده 85 مکلفند بر اساس مصوبات شورای عالی حفاظت فنی برای تأمین حفاظت و سلامت و بهداشت کارگران در محیط کار ، وسایل و امکانات لازم را تهیه و در اختیار آنان قرار داده و چگونگی کاربرد وسایل فوق الذکر را به آنان بیاموزند و درخصوص رعایت مقررات حفاظتی و بهداشتی نظارت نمایند . افراد مذکور نیز ملزم به استفاده و نگهداری از وسایل حفاظتی و بهداشتی فردی و اجرای دستور العمل های مربوطه کارگاه می باشند .
مسئولیت های مدیران :
- ایجاد یک محیط کاری سالم و ایمن
- استقرار (برقراری) یک برنامه ایمنی و بهداشت
- حصول اطمینان از اینکه کارگران آموزش دیده اند یا اینکه گواهی تخصصی لازم دارند .
- گزارش حوادث و بیماری های شغلی مشاهده شده به مراجع ذیربط .
- تدارک فوریت های پزشکی و کمکهای اولیه .
- حصول اطمینان از واگذاری وسایل حفاظت فردی به کارکنان .
- آماده نگهداشتن کارکنان با دادن اطلاعات ایمنی و بهداشت کار به آنها .
- حمایت از سرپرستان در فعالیت های ایمنی و بهداشت کار .
- ارزیابی عملکرد سرپرستان در زمینه اجرای برنامه های ایمنی و بهداشت کار
مسئولیت های سرپرستان :
- تعلیم کارگران جهت بکارگیری روش های ایمن کار
- اجرای مقررات ایمنی و بهداشت شغلی و نهادینه کردن آنها
- اصلاح فعالیت ها
- اطمینان از اینکه تنها کارگرانی با دستگاهها کار می کنند که آموزش مربوطه را دیده اند و یا دارای گواهینامه تخصصی کار با دستگاه هستند .
- گزارش حوادث و وقایع
- بازرسی از حوزه استحفاظی و بکارگیری اقدامات مفید به منظور به حداقل رساندن یا حذف خطرات
- اطمینان از تعمیر و نگهداری صحیح تجهیزات
- ارتقای سطح آگاهی کارکنان در ارتباط با مسائل ایمنی و بهداشت شغلی
مسئولیت های کارگران :
- استفاده از وسایل ایمنی و حفاظت شخصی در صورت لزوم
- بکارگیری روش های ایمن کار و رعایت موارد مندرج در خط مشی حفاظتی کارگاه
- آگاهی از قوانین و اجرای آن
- گزارش سریع هرگونه آسیب وارده به کارکنان یا بیماری های مشاهده شده به مسئول مربوطه
- گزارش فعالیت ها و شرایط ناایمن در محل کار
- مشارکت در کمیته های حفاظت فنی و بهداشت کار
مسئولیت های هماهنگ کنندگان
- آگاهی دادن به تمام کارکنان در زمینه موضوعات بهداشتی و ایمنی
- هماهنگی درون سازمانی ، در خصوص انجام فعالیت های ایمنی و بهداشت کار
- جمع آوری و تجزیه و تحلیل آمارهای مربوطه
- پیش بینی و اجرای آموزشهای بهداشتی و ایمنی
- هدایت کارهای تحقیقاتی به سمت مشکلات خاص موجود
- توجه و حضور در جلسات کمیته های بهداشت و ایمنی
وظایف مسئولین ایمنی کارگاه ها :
کارفرمایان وظیفه دارند افرادی را که متخصص در امور ایمنی هستند بعنوان مسئول ایمنی انتخاب و استخدام کرده و به ادارات کار محل معرفی نمایند.مسئولین ایمنی در حقیقت اشخاصی هستندکه مشاور و همفکر مدیریت و کارگران اند و اینان با دیدی که در زمینه ایمنی دارند حامی جان و مال کارگران و کارگاه بشمارمی روند.
